Passend onderwijs: op een duurzame manier bijdragen aan de basiskwaliteit
Hoe kunnen wij op een duurzame manier bijdragen aan passend en inclusief onderwijs? Met die vraag als uitgangspunt startte het Expertiseteam het visietraject waarmee een nieuwe koers werd uitgezet. ‘We hadden behoefte aan een helder omschreven visie en een gemeenschappelijke taal’, legt Sanne Roerink uit. Ze is coördinator passend onderwijs, orthopedagoog, in opleiding tot Kinder- en Jeugdpsycholoog NIP/Schoolpsycholoog en onderwijsadviseur.
Duurzaam
Het expertiseteam formuleerde een missie, een visie en drie speerpunten: uitgaan van lerende schoolteams, systemisch werken en de inzet van talenten binnen het expertiseteam. ‘Ten eerste sluiten we aan bij de vier waarden respect, ruimte, relatie en vertrouwen’, vertelt Sanne over de missie en de visie. ‘Daarnaast willen we op een duurzame manier bijdragen aan de basiskwaliteit op de scholen. Hoe beter die op orde is, hoe minder problemen zichtbaar zullen zijn op groeps- en kindniveau.’ Natuurlijk zullen er ook altijd leerlingen zijn die wel specifieke begeleiding nodig hebben, hoe goed de basis ook op orde is. ‘Maar in eerste instantie richten we ons op inclusiever en preventiever onderwijs. Daarbij willen we graag écht aansluiten bij wat de leerkrachten nodig hebben, zodat we ze kunnen ontlasten en nog meer in hun kracht kunnen zetten. De leerkrachten staan centraal.’
Uitgaan van lerende schoolteams
‘Om effectieve leerkrachten te krijgen, moet je effectief begeleiden’, zegt Sanne. ‘Een leerkracht vraagt mij bijvoorbeeld om in gesprek te gaan met een leerling met wie hij onmogelijk contact krijgt. Ik kan een aantal keren één op één met het kind gaan praten, maar dan ben ik niet duurzaam bezig. Dus ik nodig zowel het kind als de leerkracht uit. Aan de hand van hulpmiddelen zoals kaartjes, vertelt het kind honderduit. De leerkracht ziet wat het kind nodig heeft, maar ook hoe hij het probleem de volgende keer in een ander geval zelf kan aanpakken. Bovendien kan aan de hand van dit voorbeeld besproken worden of dit onderwerp wellicht binnen de gehele school aandacht behoeft en wat het Expertiseteam hierin zou kunnen betekenen.’
Systemisch werken
‘We nemen in onze aanpak de hele context van het kind mee, de pedagogische driehoek’, zegt Sanne. ‘We vinden het belangrijk om ook zicht te krijgen op de wisselwerking tussen de verschillende niveaus aangezien oplossingen vaak niet op het niveau liggen waarop het probleem zich voordoet.’ Een voorbeeld. ‘Je probeert een kind met concentratieproblemen te helpen door steeds apart met hem te gaan zitten, maar het helpt niet. In een gesprek met de ouders blijkt dat ze hem ’s ochtends geen eten kunnen geven: hij kan zich door de honger niet concentreren. Als je je niet op de oorzaak van het probleem richt, kun je het niet oplossen.’
Inzet talenten binnen het expertiseteam
‘Wij vinden het ook belangrijk om te kijken hoe we onze eigen talenten zo goed mogelijk kunnen inzetten’, verklaart Sanne het derde speerpunt. ‘We willen onze mensen daar plaatsen waar ze blij van worden, waar ze energie van krijgen en volop met hun talenten aan de slag kunnen. Op die manier kunnen wij effectiever begeleiden.’